Z pojęciem średniej płacy można zetknąć się w wielu sytuacjach. Jest nieodłącznym tematem wiadomości telewizyjnych, radio i prasa również o niej informują, a kwestia przeciętnego wynagrodzenia przewija się także w rozmowach przy rodzinnym stole, w sklepie, przychodni, na przystanku autobusowym i wszędzie tam, gdzie spotykają się ludzie. Czym jednak jest słynna średnia krajowa i w jaki sposób się ją oblicza?
Pojęcie średniej
Średnia jest wskaźnikiem matematycznym, a jej najpopularniejszą postacią jest średnia arytmetyczna. Wszystkie składniki są sumowane, a następnie dzielone przez liczbę tych składników, efektem czego jest właśnie uśredniona wartość. W podobny sposób obliczane jest także przeciętne wynagrodzenie.
Średnia krajowa – dane potrzebne do wyliczenia tej wartości
Średnia krajowa automatycznie kojarzona jest z przeciętnym wynagrodzeniem obowiązującym we wskazanym okresie. Obliczana jest co miesiąc przez Główny Urząd Statystyczny, który bazuje na informacjach o wynagrodzeniach płynących od podmiotów zatrudniających na umowę o pracę powyżej 9 osób. Nie uwzględnia danych z mikro przedsiębiorstw, w których pracuje… około 95% zatrudnionych. Nie jest to więc miarodajna wartość, dotycząca ogółu społeczeństwa, dlatego publikowane wyniki często wywołują oburzenie. Ponadto, przy wyliczaniu średniej pensji brane są pod uwagę premie i bonusy, a uzyskana stawka przedstawiana jest w formie brutto, czyli jeszcze przed odjęciem od niej składek i podatków, jakie każdorazowo odprowadzane są z wynagrodzenia.
Średnia krajowa nie jest więc wskaźnikiem realnie obrazującym przeciętny poziom wynagrodzeń wypłacanych w Polsce. Bardziej wiarygodną wartością, uwzględniającą także zarobki zatrudnionych w mniejszych firmach, jest przeciętna pensja sektora gospodarki narodowej. Przy jej obliczaniu obowiązuje bowiem szerszy zakres danych i z tego powodu bliższa jest rzeczywistości. Trzeba jednak pamiętać, że większość rodaków uzyskuje zarobki w wysokości znacznie niższej od średniej, która windowana jest przez najlepiej opłacanych pracowników.
